Girouflèio(-de-Souïsso)
Erysimum rhaeticum
Brassicaceae Cruciferae
Noms en français : Vélar de Suisse, Vélar des Alpes rhétiques.
Descripcioun :Aquesto girouflèio trachis dins lis roucaio, roucas e esboudèu de mountagno. Sèmblo proun à-n-aquesto de Prouvènço, Erysimum nevadense. Pamens si petalo soun mai larjo (5 à 10 mm alor que Erysimum nevadense fan pas mai que 5 mm en generau) e fai peréu de rejit esterlo à la flouresoun qu'es uno planto renadivo. E tambèn s'atrobo mai aut en mountagno (1000 à 1700 m). Coumpara emé la girouflèio-de-Prouvènço.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 15 à 70 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Erysimum
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 12 à 20 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 400 à 2200 m
Aparado : Noun
Mai à avoust
Liò : Roucas
- Roucas
- Roucaio
- Esboudèu
Estànci : Subremediterran à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito aupenco
Ref. sc. : Erysimum rhaeticum (Schleich. ex Hornem.) DC., 1821
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753